سه‌ما
چاندنا خانەیێن ئەنسۆلینێ چێدکەن د لەشێ نەخۆشی دا دشێت ئەنجامێن ئەرێنی د ناڤ چەند هەیڤان دا بدەستڤە بینیت.
کۆمەکا زانایان دەرمانەکێ نوو ل سەر مشکان یێن نەخوەشێ شەکرێ تاقیکر، و دیتن کو ئەو خانەیێن ئەنسۆلینێ چێدکەن ب ڕێژا 700% د ماوێ سێ هەیڤان دا زێدە دکەت، کو ب شێوەیەکێ کاریگەر نەخوەشیێ بەرەڤاژی دکەت، ل دویڤ وێ چەندێ یا کو مالپەرێ New Atlas بەلاڤ کری ژ گۆڤارا Science Translational Medicine.
چارەسەری ب دەرزیان و خانەیێن بنەڕەتی
خانەیێن بیتا د پانکریاسێ دا ڕۆلەکێ گرنگ دلیزن ب چێکرنا ئەنسۆلینێ ل دویڤ ئاستێن شەکرێ د خوینێ دا، لێ تایبەتمەندیا نەخوەشیا شەکرێ ئەوە کو ئەڤ خانە یان تێنە ژناڤبرن یان نەشێن ئەنسۆلینا تێر چێبکەن. چارەسەریا هەری بەربەلاڤ دەرزیێن بەردەوام یێن ئەنسۆلینێ نە بۆ کۆنترۆلکرنا ئاستێن شەکرێ د خوینێ دا.
لێ ئێک ژ وارێن ڤەکۆلینێن نوو ل سەر ڤەگەڕاندنا کارێ خانەیێن بیتا یە. د هندەک حالەتان دا، پرۆسێس هاتنە دەستپێکرن بۆ هاندانا خانەیێن بنەڕەتی کو ببنە خانەیێن بیتا یێن نوو، کو پاشی د نەخوەشێن شەکرێ دا تێنە چاندن، د وی تشتی دا کو ڤەکۆلەران پێ گۆت “چارەسەریەکا کارا بۆ نەخوەشیا شەکرێ”.
چاندنا خانەیێن ئەنسۆلینێ چێدکەن
ب دەمەکێ نێزیک، زانایێن ل ناڤەندێن ڤەکۆلینێ یێن ماونت سینای و سیتی ئۆف هۆپ د سەرکەفتنەکا نوو دا بوون. ڤەکۆلینێن بەرێ پتر چاندنا خانەیێن بیتا یێن نوو د تەشتێ تاقیگەهێ دا، و پاشی چاندنا وان د مشکان یان ئامیرەکێ بچویک د مرۆڤان دا دگرت. لێ ئەڤ ڤەکۆلینا نوو شیا خانەیێن ئەنسۆلینێ چێدکەن ل وێرێ د لەشی دا، د ناڤ چەند هەیڤان دا بچینیت.
تێکەلەکا ژ دوو دەرمانان
چارەسەری تێکەلەکا دوو دەرمانان بوو، ئێک ژێ هارمین ە، کو گەردیلەکا سروشتی یە د هندەک ڕووەکان دا هەی، کو کارێ وێ ڕاگرتنا ئەنزیمەکێ یە ب ناڤێ DYRK1A کو د خانەیێن بیتا دا هەیە. یا دووێ چالاککەرێ وەرگرێن GLP1 ە، کو جۆرەکێ دەرمانێن نەخوەشیا شەکرێ یە کو ئۆزیمبیک ژێ یە، کو بەرێ نێزیک بالکێشی وەرگرت ژبەر کارتێکرنا وێ یا لاوەکی کو کێمکرنا کێشێ یە.
ئەنجام د ناڤ 3 هەیڤان دا
ڤەکۆلەران چارەسەری ل سەر مۆدێلێن مشکان یێن نەخوەشێن شەکرێ یێن جۆرێ ئێک و دوو تاقیکر. وەکی هاتیە چاڤەڕێکرن، ژمارا خانەیێن بیتا ب ڕێژا 700% د ماوێ سێ هەیڤان ژ چارەسەریێ زێدە بوو. و ب لەزگینی نیشانێن نەخوەشیێ بەرەڤاژی کرن، و ل سەر ڤی شێوەی مان هەتا پشتی هەیڤەکێ ژ ڕاوەستاندنا چارەسەریێ.
چارەسەریا نویکرنێ
دکتۆر ئادۆلفۆ گارسیا ئۆکانیا، ڤەکۆلەرێ هەڤپشک د ڤەکۆلینێ دا، گۆت کو ئەڤە “جارا ئێکێ یە، کو زانا، چارەسەریەکا دەرمانی پێشڤە دبەن کو دیار بوویە کو ژمارا خانەیێن بیتا یێن مرۆڤی یێن گەهشتی د لەشێ زیندی دا زێدە دکەت”، ئاماژە دا کو ئەڤە گاڤەکە “هیڤیێ تینیت بۆ بکارئینانا چارەسەریێن نویکرنێ د داهاتیێ دا بۆ چارەسەرکرنا سەدان ملیۆن کەسێن نەخوەشێ شەکرێ”.
گاڤەکا ڤەکۆلینی یا گرنگ
دمینیت کو سەرەڕای کو ئەنجام بالکێش بن، لێ ژبەر کو ڤەکۆلین ل سەر گیانەوەرێن تاقیگەهێ هاتیە کرن، ئەڤە دیار دکەت کو هێشتا گەلەک کار هەیە کو پێدڤی یە بهێتە کرن بەری کو بکارئینانەکا کلینیکی بهێتە دیتن. لەوما یا گرنگتر ئەوە کو تیما زانایان دێ ب نێزیکی تاقیکرنێ ل سەر کۆمکرنا دەرمانێن نویکرنا خانەیێن بیتا دگەل دەرمانێن دی یێن کو ل سەر گونجاندنا پەرگالا بەرگریێ کار دکەن ئەنجام دەت. ژ لایێ ئایدیالڤە، ئەڤ گاڤە دێ هاریکار بیت ئەگەر سەرکەفتی بیت د سەرکەفتن ل سەر ئاستەنگەکا سەرەکی دا کو ئەگەرا بەردەوامبوونا پەرگالا بەرگریێ یە د ئێرشکرنا خانەیێن بیتا یێن نوو دا د دەمێ چێکرنا وان دا.