جينۆسايدا ئێزديان به‌رده‌وامه و چاره‌نڤيسێ شنگال هه‌لاويستى مايه
سه‌ما
كۆمكوژیا ئێزدیان و هێرشا تيرۆرستێن داعش بۆ سەر قەزایا شنگال نێزيكى 10هه‌مین ساڵیادێ دبت،هێشتا برينێن ئێزديان سارێژ نه‌بووينه،هه‌رديسان شنگال وه‌ك گۆره‌پانه‌كا هه‌ڤركى و ناكۆكيێن سياسى و ده‌ستێوه‌ردانێن ده‌ره‌كى لێهاتيه و چاره‌نڤيسێ وێ به‌ره‌ف ئاقاره‌كێ نه ديار ڤه دچت.
خودێدا گرتو،ئاواره‌يه‌كێ شنگالێ يه ل كه‌مپا كه‌به‌رتوويێ بۆ سه‌ما راگه‌هاند؛پشتى ده‌ربازبوونا 10سالان ل سه‌ر جينۆسايدێ شنگال بوويه گۆره‌پانا هه‌ڤركيێن سياسى و هه‌ر لايه‌نه‌كێ سياسى لدوڤ به‌رژه‌وه‌نديێن خۆ يێن تايبه‌ت كار دكه‌ن نه‌كو ژبۆ به‌رژه‌وه‌نديا خه‌لكێ شنگالێ،له‌وا پێشه‌رۆژا شنگال ديارنينه و چاره‌نڤيسێ وێ هه‌لاويستى مايه.
ژلايه‌كێ دى ڤه عه‌لى شه‌مۆ،چالاكڤانه‌كێ سڤيل يێ خۆبه‌خش ل شنگالێ كار دكه‌ت بۆ سه‌ما دياركر،شنگال و مللەتێ ئێزدی وەک لاشەکێ تژی برینه ل ماوێ 10 سالێن بۆری دا،هندەک ژ ئه‌وان برینان یێن ساخ بووین و هێش گەله‌گ یێن ماین پێدڤی ب چارەسەری و تێچوون و وەستیانەکا مەزنن.
خشو ميرزا،به‌رپرسێ بنگه‌هێ لالش تايێ شنگال بۆ سه‌ما دبێژت:ئه‌م يێ نێزيك دبين ده‌هه‌مين سالڤه‌گه‌ڕا جينۆسايدا ئێزديان ل بيربينين،جهێ مخابنيێ يه هێشتا چ پێنگاڤێن رژد و دروست ژلايێ حكومه‌تا عيراقێ ڤه نه‌هاتينه هاڤێتن ل سه‌ر سكته‌رێ خزمه‌تگۆزارىان و قه‌ره‌بووكرنا خه‌لكێ ل ئاستێ پێدڤى نينه،بێگۆمان حكومه‌ت يا هاريكار نينه ل باده‌كا ئاواره‌يێن كوردێن ئێزدى و ب تنێ ئه‌و ژ ئاواره‌يێن عيراقێ ماينه وه‌ك پێدڤى نه‌هاتينه قه‌ره‌بووكرن.
نێزیکی 10 ساڵان ل سەر هێرشا تیرۆرستێن داعش بۆ سەر قەزایا شنگال و جینۆسایدکرنا ئێزدیان ده‌رباز دبن،ئێكه ژ هۆڤ و دره‌نده‌ترين هێرشێن تيرۆرستى بۆ سەر خەڵكێ سڤیل کو ب سەدان هەزار کەس ئاوارەبوون و هەزاران کەس هاتنه کوشتن و ره‌ڤاندن.
تیرۆرستێن داعش ل 3ى ته‌باخا سالا 2014 هێرش کرە سەر قەزا شنگال، كو ژمارەیا ئاكنجيێن ئه‌وێ قەزایێ بەرى هێرشێ نێزیکی 400 هەزار کەسان بوون،پشتى هێرشا داعش زێده‌ترى 300هه‌زار کەسان ئاوارەبوون و پتريا وان ئێزدی بوون.
ئەڤه د ده‌مه‌كى دايه نێزیکی 10 ساڵان ده‌رباز دبن ل سەر ئاوارەبوونا خه‌لكێ دانیشتووانی شنگال بۆ هەرێما کوردستانێ، ئاكنجيێن وێ ژبەر مەترسیێن داعش ئاوارەبوون؛بەڵێ تا نۆكه ب ئه‌گه‌رێن جودا جودا وه‌ك پێدڤى نكارن ڤه‌گەرنە ده‌ڤه‌رێن خۆ و حكومه‌تا عيراقێ به‌رده‌وام چاره‌سه‌ريان بۆ كێشه‌يێن شنگالێ تێكدده‌ت بۆ ئاسايكرنا ڕه‌وشا شنگالێ و ده‌وروبه‌ران و ڤه‌گه‌ريانا ئاواره‌يان.
ل رۆژا 13ی چريا دووێ 2015ێ، د ئۆپه‌راسیۆنه‌كا هێزێن پێشمه‌رگهى ب سه‌رپه‌رشتيا سه‌رۆك بارزانی، شنگال ژ ده‌ستێن تیرۆرستێن داعش هاته ئازادكرن.
ل 9ی تشرینا ئێكێ 2020ێ، رێككه‌فتننامه‌یا شنگالێ ل ناڤبه‌را هه‌ردوو حكومه‌تێن هه‌رێما كوردستانێ و عێراقێ ل باژێرێ به‌غدا هاته ئيمزاكرن.