ھۆنەرێ ئۆلی و چەند تێبینی
ئەلیاس نەعمۆ خەتاری
ھەردەم ل عید و عەرەفاتا و ھەلکەفتێن ئاینێ مە ئێزدیان ئاواز و ھۆنەر بەشەکی ژوان عید و عەرەفاتان دگەھینە خۆ ، چی زو یانژی درەنگ ل ھەر ھلکەفتەکێ دڤێت ھۆنەر خۆ پاڤێژیتە دناڤدا وەکی گۆڤەند و دیلانێ و جۆرێن دیلانێ دگەل ھۆنەرێ رەسەن ئێ باب وباپیران ب ئاوازێن دھۆل و زرنایێ ، ژ وانە لێدانا مەتر خانان و لیدانا شازێ ئێزی ژبلی ھەموو جۆرێن دی ئێت دھۆل و زرنایان و ب ھەموو ئاواز و ھەلبەست و ھۆنەرێن ھەمان جۆر ، ھەر دیسان رەنگ و جۆرێن گۆڤەند و دیلانان دئێنە چەسپاندن کو ژ ھۆنەرێ ئۆلینە و بەردەوام دڤێت ئەڤ جۆرێن ھۆنەری دناڤا عید و عەرەفاتێن مە ئێزدێاندا وەک تواف و رۆژێن ھەلکەفت و گێرانا رێ و رسمێن ئاینی بکەیف و خۆشی برێڤە بچن ، ئەم چەند بێین و بەڕێ خۆ بدەینێ ھەڕ ئێزدێاتی و ئاینێ ئێزدیاتیێ سێ بەشێن وی ھۆنەرن و ئاین و ھۆنەر ژێک نائێنە جوداکرن ، چۆنکی ئەم ئێزدی دبێژین خودێ مەزن دەمێ قالبێ ئادەم پێخەمبەر ژ ئاخێ چێکری و روح ئێخستیە دبەردا ئاااا ھنگی لبەر ئاواز و ژەنینا دەف وشبابا بوو ، لەوما ئەم ئێزدی رێز وقەدرەکە مەزن د دەینە دەف وشەبابا ئەو رۆح کەفیتە دبەر قالبێ ئادەمی دا و لەوما ئەم ئێزدی لێ زیارەتی دبین ، تایبەت ل لالشا نوورانی دگەل دەستپێکا جەژنا جەمایا شیخادی وھەتا ھەر ھەفت رۆژێن جەمایێ بدوماھیک دئێن ھەر ڕۆژ مەراسیمێن رێ رسمەکی بڕێڤە دچن و ھەمو رۆژان سەما دئێتە کێشان دگەل ئاواز وژەنینا دەف و شەبابا ودگەل ھەموو رێ رسمین دی وەکی سوارکرنا بەرێ شبایکێ و رێ ورسمێن قەنتارێ و قەپاغێ وسوارکرنا پەریان ، دیسان ل عیدا چلێ ھاڤینێ و عیدا چلێ زڤستانێ و شەڤ بەراتێ و عیدا سەرسالێ ، ھەتا ل وەرزێن چنینا زەیتونا و کێشانا قۆلا بۆ مالا شێخادی . ھەر دیسان لرۆژێن ھەلکەفتان ژبلی کەیف و خۆشیێ و سەردانێت ئێک و دوو ، دڤیتن ئیزدی سەرەدانا قەبرستانا بکەن و تایبەت ئافرەتا ئێزدی ، ل ھێرە ھەر دیسان ھۆنەرێ ئۆلی دئێتە بکار ئینان وئێزدی دەف و شەبابا بکار دئینن لسەرەدانا مریێن خۆ دەمێ قەوال دچنە سەر تربا و دەف و شەبابا لێددەن ، دیسان لدەمێ تازیا وەختێ جەنازێ ژ مالا مری دگەھینە مەزەلا وی ل زەھمانی قەوال بدەف وشەباب ل پێشیێ دا دچن ھەردیسان ل عیدا بێلندێ دەمێ سەرەدانێن گۆرستانا دئێنە کرن دڤێتن قەوال و دەف شەباب دگەلدابن ھەپا ھندەک جاران زرنابێژی دبەنە سەر گۆرستانان تایبە لسەر گۆرێن وان گەنجێن ھێشتە نەزەوجین و ھەپا دووماھیکێ ئاینێ ئێزدیاتیێ ئاینەکی ئاشتی خوازە ئارمانجا وی مرۆڤاتی و پێکڤە ژیانە لەوما گرنگیێ ددەتە ھۆنەری .
ل ھێرە چەند تێپینێن بچوک دەرێارەی ڤی بابەتی :
ئێک ⁄ لدەمێ گۆتنا قەول و بەیت و قەسیدێن ئۆلی ل ھەر ھەلەفتەکێ دەمێ دوو قەل بێژ یان بتر دگەل ئێک دبێژن دڤێتن دشارەزابن ئت ھۆنەرێ ئۆلیدا و بکارن دەنگێ خۆ وەکی ئێک لێ بکەن داکو بتر خۆشی و قەبوولکرن تێدا ھەبت .
دوو ⁄ دەمێ قەوال لناڤا ئێزدیان دگەرین ل ھەر دەمەکی سالێ یان ھەر ھەلکەفتەک ھەبت دڤیا ھۆسا ئەڤی ھۆنەرێ ئۆلی بکاربینن داکو خەلک بتر ژ گۆتنا وان و ژەنینا وان دیبگەھن و ژێ فامکەن .
سێ ⁄ دیلان و گۆڤەندا رێ سپی و ئۆلدارێن ئاینێ مە ئیزدیان نەیە نورمالە وەک بابێ شێخ ومیر وھەر کەسێ لبسێ ئاینی دکەتە بەرخۆ و خودان سورەتبت دڤیا خۆ دوورکەت ژ دیلان و گۆڤەندا .
چار ⁄ ئێرۆ نە وەکی دوھیە و سوبەی دێ نە وەکی ئێرۆ بت ، لەوما دڤێتن ئەم دوور برێنین و ئەڤ پارچا موبایلێ یا بویە دۆرەبینا عەر و عەزمان یا دگەل ھەموو کەسان ، بۆ نمۆنە سوبەی عیدا جەمایا شیخادییە چەند کەس بێنە زیارەت ھند موبایل وکامیرە دێ دگەلدابن ، ڤێجا بلا ئەم ب گێرخۆبێین و مە ئاکەھ ژخۆ و مللەتێ خۆ ھەبت .